Logopedisch probleem
Stemstoornissen bij jongvolwassenen/volwassenen
Stemproblemen ontstaan op verschillende manieren. Een reden kan zijn dat er een infectie is geweest die maakte dat er met te veel spanning werd gepraat. Ook omgevingsfactoren zoals veel en luid machinelawaai kunnen een gespannen stemgeving oproepen, omdat er te luid gepraat moet worden om verstaanbaar te zijn.
Om de oorzaak van de stoornis te vinden, proberen we een duidelijk beeld te krijgen van:
- de mogelijkheden van de stem. Hoe is het strottenhoofd gebouwd met al zijn spieren en de stemplooien?
- de eisen die aan de stem gesteld worden tijdens de dagelijkse bezigheden, zoals lesgeven, presenteren of veel en luid praten met anderen.
- hoe stem gegeven wordt. Hoe is de techniek van stemgeving waarbij het hele lichaam meedoet?
- de invloeden uit de omgeving zoals veel omgevingslawaai, droge lucht en slechte akoestiek.
Er kan ook een stembandverlamming ontstaan, doordat er problemen met de zenuwen rond de larynx aanwezig zijn. Een stembandverlamming vraagt een specifieke logopedische aanpak.
Onderzoek
Door een stemonderzoek krijgen we een duidelijk beeld van hoe een stem klinkt en wat de stem doet wanneer deze op verschillende manieren gebruikt wordt. Daarnaast is het de vraag hoe de stem verandert wanneer deze op een andere manier wordt aangestuurd. Ook kijken we naar de houding, de ademhaling, de spreekmanier en het spreektempo. Al deze aspecten werken op elkaar en op de stem in.
Analyse van andere factoren die meespelen, zoals het omgevingsgeluid, een droge lucht enzovoort is belangrijk om mogelijke oplossingen te zoeken.
Bij een stembandverlamming is de vraag wat de stem nog kan en of de mogelijkheden van de stem verder uitgebreid kunnen worden.
Therapie
De onderzoeksuitkomsten bepalen waaraan we aandacht gaan besteden:
- houding
- ademhaling
- ademverdeling
- het stemgeven, met hoeveel spanning wordt er gepraat
- spreektempo
- spreekluidheid
- spreektoonhoogte
- de steminzetten
- wijze van articulatie
- intonatie/prosodie (de klemtoon, het ritme, het accent en de melodie tijdens het praten)
Belangrijk is dat er (weer) een stemgeving met de juiste spierspanning wordt aangeleerd, om zo de stemklachten te verminderen. Tijdens de behandeling wordt er naar gestreefd dat de stem zo helder als mogelijk klinkt en makkelijk en soepel kan wisselen in toonhoogte, klankkleur en luidheid.
Bij een stembandverlamming wordt er gestreefd naar een zo duidelijk mogelijke stem met zo min mogelijke spanningsopbouw.