Logopedische problemen - Logopediepraktijk Geldermalsen

Verbale apraxie/spraakapraxie

Bij een CVA kunnen de hersenen in een bepaald hersengebied zodanig beschadigd raken dat de planning voor de spraakbewegingen niet meer goed gaat. Dit noemt men verbale apraxie of spraakapraxie. Iemand heeft bijvoorbeeld de behoefte om “Koffie graag” te zeggen, het staat als het ware al klaar in het hoofd, maar het komt niet uit de mond. Dit maakt het communiceren met anderen zeer moeilijk.

Er is een therapie ontwikkeld die de hersenen op een andere manier probeert te stimuleren om toch te praten. Deze therapie heet Speech Music Therapy for Aphasia, ofwel SMTA. Hierbij wordt een melodie met een bepaald ritme gekoppeld aan een woord of korte zin. Door de melodie en het ritme worden andere hersengebieden ingeschakeld waarbij het woord of de korte zin op de melodie wordt meegenomen. De hersengebieden die nodig zijn voor muziek zijn niet beschadigd en werken wel. Door de koppeling van goede en minder goed werkende hersengebieden kunnen woorden/korte zinnen, die heel precies zijn uitgezocht, ingestudeerd worden met het doel dat deze in het dagelijks leven gezegd worden. De woorden/zinnetjes worden dus in overleg uitgekozen.

Ernstige afasie

Wanneer een groot hersengebied dat onze taal en spraak aanstuurt door een CVA getroffen is, worden taal en spraak geraakt. Het is dan moeilijk om te praten met andere mensen. Ook dan kan SMTA een therapie zijn waarbij speciaal uitgekozen woorden weer oproepbaar worden voor de communicatie in het dagelijks leven. Op dezelfde manier als bij de spraakapraxie liften de woorden als het ware op de melodie en ritme mee en worden dus door middel van muziek geoefend.

Deze therapie is altijd in samenwerking met een muziektherapeute. Zij maakt passende melodieën als ondersteuning voor de oefeningen.

Wanneer u deze therapie wilt volgen, is het van belang om na te gaan of u door uw zorgverzekering ook verzekerd bent voor muziektherapie.

Een schisis is een spleet in de lip, kaak en/of het gehemelte. Als uw kind is geboren met een schisis, verloopt de ontwikkeling van het drinken, eten en spreken moeizaam. Gelukkig kunt u meestal rekenen op begeleiding van een schisisteam dat bestaat uit dokters, een orthodontist, een tandarts, een psycholoog en een logopedist.

Logopediepraktijk Geldermalsen beschikt over de specifieke kennis die nodig is om kinderen met een schisis te helpen bij het leren drinken en eten. We noemen dit preverbale logopedie. We hebben ook de kennis en ervaring die nodig zijn om uw kind te helpen als hij of zij ouder wordt en gaat praten.

Onderzoek

Preverbale logopedie

Wij observeren de bewegingen van uw kind bij het drinken en eten. Op basis van onze observatie geven wij u adviezen voor het helpen van uw kind bij het drinken en eten. Het is steeds weer van belang dat dit plezierige momenten zijn.

Leren praten

Voor een kind met een schisis is het meestal moeilijk om verschillende spraakklanken te maken. De schisis heeft bijvoorbeeld invloed op de spieren of het gehemelte kan te kort of gespleten zijn, waardoor er een lek is naar de neus. Uw kind zal zijn of haar best doen om zo goed mogelijk te praten en dan kan het zijn dat bepaalde spraakklanken op een andere manier worden gemaakt. Uw kind leert zichzelf op die manier te praten, omdat het op dat moment niet anders kan. Om dit te behandelen is specifieke kennis nodig om de spraak van een kind goed te onderzoeken en verder te behandelen. Deze specifieke kennis is aanwezig bij de logopedisten Logopediepraktijk Geldermalsen.

Er zijn verschillende manieren om kinderen die problemen hebben met verstaanbaar spreken te behandelen. Een manier is de Prompt-therapie. Deze therapie is door Deborah Hayden, een Amerikaanse onderzoekster, ontwikkeld en is erop gericht dat een kind opnieuw structuren in de spierbewegingen van de kaken, lippen en tong leert voor de verschillende spraakgeluiden. Door middel van aanrakingen worden de verschillende spieren gestimuleerd om te bewegen, zodat de goede spraakklanken worden gemaakt.

Door verschillende oefeningen leert uw kind de verschillende bewegingen die een bepaalde klank vormen met andere klanken te combineren, zodat hij/zij verschillende woorden met de klank goed kan uitspreken. De oefeningen worden steeds zo gekozen dat het kind de spraakklank in verschillende woorden, dus gecombineerd met andere klanken, leert te maken. Bij de oefeningen worden voorwerpen of plaatjes gebruikt, waardoor de woorden die geoefend worden gelijk gekoppeld worden aan bestaande voorwerpen. Uw kind merkt dan dat wat hij of zij zegt meer is dan alleen een woord. Het oefenen wordt zo speels mogelijk gedaan zodat het zo leuk mogelijk blijft. Wel wordt geprobeerd de verschillende bewegingen zo vaak mogelijk te maken, zodat het steeds beter onthouden wordt.

Hier kunt u meer lezen over de Prompt-therapie.

Een tekort aan lucht heeft veel invloed op uw leven en vraagt om veel aanpassingen. Door ademproblemen als gevolg van een ziekte kunt u veel dingen niet meer doen zoals u zou willen. Logopedisten van Logopediepraktijk Geldermalsen hebben een speciale nascholing voor COPD/astma gevolgd. Wij kunnen u ondersteunen bij benauwdheidsproblemen en helpen bij problemen met het praten omdat u zo kortademig bent tijdens een gesprek. Het kan ook zijn dat u minder goed verstaan wordt, omdat u zachter gaat praten. Wij hebben ook kennis van slikproblemen, waardoor we ook bij verslikken als COPD-klacht kunnen helpen.

Onderzoek

Tijdens het onderzoek kijken we hoe u ademt. Is dat kort, hoog, oppervlakkig en veelvuldig? Gelijktijdig luisteren we hoe de stem klinkt en hoe u de adem gebruikt bij het praten. Ook uw houding is een punt van aandacht. Als u zich regelmatig verslikt, wordt er ook een slikonderzoek afgenomen.

Therapie

Gericht op de ademhaling:

De adem wordt goed in kaart gebracht en we leggen aan u uit wat een optimale ademhaling is tijdens rust en het praten. Daarnaast worden er ademhalingsoefeningen gedaan, u leert een lage buikademhaling en hoe u deze lage buikademhaling toepast tijdens het spreken. Steeds weer wordt uw houding daarin meegenomen.

Bij stemproblemen:

Wanneer er stemproblemen zijn, kunnen we oefeningen doen waarbij u leert uw stem op een andere manier te gebruiken, met het doel dat u minder vermoeid raakt en de stem beter klinkt.

Bij slikproblemen:

U krijgt uitleg over hoe het slikken gaat. Afhankelijk van de ernst worden er slikoefeningen gedaan en/of adviezen gegeven voor aanpassingen van het eten en drinken.

Ademhalingsproblemen kunnen invloed hebben op hoe iemand zich voelt. Veel en hoog in de borst ademen kan een vervelende benauwdheid oproepen die uiteindelijk hyperventilatie als gevolg heeft. Hyperventilatieklachten variëren van pijn in de borst, klamme handen, licht gevoel in het hoofd tot en met flauwvallen.

Onderzoek

Wij onderzoeken de ademhaling bij het bewegen en het praten. Daarnaast lopen we een vragenlijst door om vast te stellen of er een grote kans op hyperventilatie aanwezig is.

Therapie

De behandeling richt zich op het leren ademen en spreken met een lage buikademhaling. Als het nodig is, wordt datgene wat een hoge ademhaling oproept besproken. Belangrijk is om de lage ademhaling te oefenen in die situaties die maken dat er een hoge ademhaling aanwezig is. Dit is belangrijk om zo een ander gevoel te krijgen in verschillende situaties in het dagelijks leven.

Rol van de ouders

Thuis moeten de ademhalingsoefeningen herhaald worden. Wanneer de ouder weet wat de oefeningen inhouden, kan het kind goed begeleid en gestimuleerd worden om de oefeningen kort en vaak te herhalen en de lage ademhaling in andere situatie te gebruiken. Wanneer een kind een succeservaring heeft gehad, zal hij of zij vanzelf de lage ademhaling opzoeken.

Pubers zijn soms moeilijk te verstaan. Soms komt dat omdat ze eigenlijk geen zin in praten hebben, ze gaan dan binnensmonds spreken waardoor er veel onduidelijke klanken zijn. Als het te vaak voorkomt dat er gevraagd moet worden “Wat zeg je?”, heeft dat op een vervelende manier invloed op de sfeer in huis.

Wanneer een kind ouder wordt, is het meestal zo dat er geen problemen met de verschillende spraakklanken meer te horen zijn. Soms blijft er nog een klank over die nog lastig blijft, bijvoorbeeld de /r/. Ook dan kan logopedie zinvol zijn.

Wanneer een klank anders dan gemiddeld klinkt, bijvoorbeeld omdat de /s/-klank teveel sist, kunnen wij ook helpen om de niet goed klinkende klank te verbeteren.

Onderzoek

De manier van het niet goed verstaanbaar spreken bepaalt de wijze van onderzoek. Zo kunnen we kijken hoe de gehele articulatie is, het spreektempo, het weglaten van lettergrepen, het samenvoegen van lettergrepen en/of het minder goed uitspreken van medeklinkercombinaties. Ook kunnen we onderzoeken welke klank(en) niet goed worden uitgesproken en vervangen wordt door een andere klank. Of onderzoeken we welke klank ‘anders’ klinkt, zoals de /s/ doordat bijvoorbeeld de tong tussen de tanden naar voren komt. Als dit laatste het geval is, wordt er ook een ander onderzoek gedaan, namelijk het onderzoek afwijkend mondgedrag.

Therapie

Om de spraakproblemen te verminderen moet er veel geoefend worden. Er zijn verschillende therapieën. De therapiekeuze is afhankelijk van hoe uw kind het beste gestimuleerd kan worden.

De rol van de ouders

De oefeningen moeten thuis herhaald worden. De leeftijd vraagt om meer zelfstandigheid, maar uw rol als ouder is om uw kind te stimuleren de oefeningen te doen en eventueel mee te oefenen. Het is erg belangrijk uw kind in dit proces te ondersteunen.